p-ISSN: 1305-4600
e-ISSN: 2792-0909
Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
Yayıncı: Sosyal Politikalar ve Ekonomi Derneği

Feminist Teoloji Bağlamında Judith Plaskow ve Teolojisi

Article Sidebar

Aysel Okudan
Nasıl Atıf Yapılır
Okudan, A. (2022). Feminist Teoloji Bağlamında Judith Plaskow ve Teolojisi. Demokrasi Platformu, 11(37), 348–364. Geliş tarihi gönderen https://www.demokrasiplatformu.com/dergi/article/view/251


Özet

1960-1970’lerde Avrupa’da ve Amerika Birleşik Devletleri’nde  etkinliğini artıran feminist hareket, çok geçmeden Yahudi geleneğini de etkilemiştir. Yahudi kadınlar, kendi sosyal ve dini hayatlarında varlıklarını sorgulamaya ve eleştirmeye başlamıştır. Judith Plaskow, söz konusu eleştirinin akademik ortama taşınmasında etkili olan feminist hareketin öncü isimlerindendir. Kendisini ilk Yahudi feminist teolog olarak tanımlayan Plaskow, aynı zamanda yazar ve aktivisttir. Bu çalışmada, Plaskow’un feminist teoloji çalışmalarındaki katkılarının araştırılması ve ortaya konulması amaçlanmıştır. Judith Plaskow, Yahudilik’te kadın sorununun politik veya sosyolojik değil, teolojik olduğunu iddia etmiştir. Problemin kaynağı olarak ataerkil yapı sergileyen halakanın düzeltilmesiyle uğraşmak yerine Yahudi teolojisine odaklanılması gerektiğini savunmuştur. Yahudi toplumunun temellerini yeniden ele almak için Yahudilerin Sina Dağı’nda Tanrı ile karşılaşma deneyimlerinden işe başlamak gerektiğini iddia etmiştir. Zira Yahudi tarihinin en merkezi olayında sadece erkekler muhatap alınarak kadınlar görmezden gelinmiş ve onlarla ilgili herhangi bir kayıt da aktarılmamıştır. Çünkü kutsal metinler erkekler tarafından oluşturulup yayılmış ve yorumlanmıştır. Bunun sonucunda da erkek merkezli, kadın deneyimini göz ardı eden bir Tanrı dili ortaya çıkmıştır. Plaskow, Tanrı hakkında kullanılan bu dilin sosyolojik olarak şekillendiğini dolayısıyla Tanrı’ya atfedilen niteliklerin ondan ziyade toplumun sosyal düzeni hakkında bilgi verdiğini savunmuştur. Kadınların kendilerini Yahudiliğin bir parçası olarak hissedebilmeleri için geleneksel kaynaklarda bulunmayan kadınların deneyimlerinin de Yahudi geleneğine dahil edilmesi gerektiğini ileri sürmüştür. Çalışmamız neticesinde Plaskow’un genel olarak feminist teolojisine, özel olarak ise Yahudi feminist teolojisine getirdiği eleştiriler, sağladığı katkılar ve sunduğu yenilikler tespit edilmiştir. Bunun yanı sıra oldukça yakın bir geçmişe sahip olan feminist teolojinin, Yahudilik geleneği üzerindeki etkilerinin değerlendirilmesine imkan bulunmuştur.

Referanslar

Akay Dağ, Esra. “Ötekinin Ötekisi: Hristiyan Feminist Dinler Teolojileri”. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi. https://doi.org/10.33415/daad.716799

Aksel, Hesna Serra. “Feminist Perspektiften Yahudilik: Bir Yeniden İnşa Girişimi”. Hitit İlahiyat Dergisi. https://doi.org/10.14395/hid.879736

Berman, Donna. “Interview with Judith Plaskow”. Journal of Feminist Studies in Religion 32/1 (2016), 171-187. https://doi.org/10.2979/jfemistudreli.32.1.19

Hagar Lahav. “Judith Plaskow. Edited by Donna Berman. The Coming of Lilith: Essays On Feminism, Judaism, and Sexual Ethics, 1972-2003. Boston: Beacon Press, 2005”. Nashim: A Journal of Jewish Women’s Studies & Gender Issues 12 (01 Ekim 2006), 301-308. https://doi.org/10.2979/NAS.2006.-.12.301

Hava Tirosh-Samuelson. “Judith Plaskow: An Intellectual Portrait”. Judith Plaskow: Feminism, Theology, and Justice. ed. Hava Tirosh-Samuelson and Aaron W. Hughes. Library of Contemporary Jewish Philosophers, Volume 6. Leiden Boston: Brill, 2014.

Irshai, Ronit. “Toward a Gender Critical Approach to the Philosophy of Jewish Law (Halakhah)”. Journal of Feminist Studies in Religion 26/2 (2010), 55-77. https://doi.org/10.2979/fsr.2010.26.2.55

Judith Plaskow. “Jewish Theology in Feminist Perspective”. Judith Plaskow: Feminism, Theology, and Justice. ed. Hava Tirosh-Samuelson and Aaron W. Hughes. Library of Contemporary Jewish Philosophers, Volume 6. Leiden Boston: Brill, 2014.

Judith Plaskow. The Coming of Lilith Essays On Feminism, Judaism, and Sexual Ethics 1972-2003. ed. Judith Plaskow with Donna Berman. Beacon Press epub, 2015.

Judith Rosenbaum. “Meet Me at Sinai: An Interview with Judith Plaskow”. Jewish Women’s Archive. Erişim 25 Kasım 2022. https://jwa.org/blog/meet-me-at-sinai-interview-with-judith-plaskow

Önkal, Ahmet “Beytülmidras”, TDV İslam Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr/beytulmidras (21.12.2022).)

Peter Baron. “Gender and Theology”. How to Get an A Grade New Specification OCR H573/1,2,3. Independently published, 2018.

Plaskow, Judith. Judith Plaskow: Feminism, Theology, and Justice a Book by Judith Plaskow, Aaron W. Hughes, and Hava Tirosh-Samuelson. ed. Aaron W. Hughes - Hava Tirosh-Samuelson. Brill, 2014.

Plaskow, Judith. Standing Again at Sinai: Judaism from a Feminist Perspective. San Francisco: Harper & Row, 1st ed., 1990.

Plaskow, Judith. Standing Again at Sinai: Judaism from a Feminist Perspective. San Francisco: Harper & Row, 1990.

Topcan, Özlem. “(Geleneksel Dinler Otoritesine Feminist Bakış)”, 98.

“Feminism and Judaism”. Erişim 26 Kasım 2022. https://pluralism.org/feminism-and-judaism

Jewish Women’s Archive. “Feminist Theology”. Erişim 25 Kasım 2022. https://jwa.org/encyclopedia/article/feminist-theology

“Judith Plaskow”. Wikipedia, 23 Ağustos 2022. https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Judith_Plaskow&oldid=1106181480

Jewish Women’s Archive. “Judith Plaskow”. Erişim 25 Kasım 2022. https://jwa.org/encyclopedia/article/plaskow-judith

Jewish Women’s Archive. “Rachel Adler”. Erişim 25 Kasım 2022. https://jwa.org/encyclopedia/article/adler-rachel

Jewish Women’s Archive. “‘The Coming of Lilith’ by Judith Plaskow”. Erişim 25 Kasım 2022. https://jwa.org/media/coming-of-lilith-by-judith-plaskow

Şalom Gazetesi. “Yahudilik´te kadın”. Erişim 25 Kasım 2022. https://www.salom.com.tr/arsiv/haber/105738/yahudilikte-kadin

Article Details